recensie laatste concert Susanne van Els als altiste Schoenberg Ensemble
Het Parool 24 juni 2009, Allerlaatste stuk van Mauricio Kagel gaat door merg en been
Holland festival
KLASSIEK Holland Festival. De laatste maat(in memoriam Mauricio Kagel). AskoiSchonberg o.lv. Reinbert de Leeuw. M.m.v. Marcel Beekman (tenor). Werken van Kagel. Gehoord: 23/6, Muziekgebouw aan 't IJ).
"Het vlees smelt van mijn ribben. Ik ben aan mijn ziekbed gekluisterd. De moed heb ik opgegeven, mijn hart is ziek. Mijn doodsangst is een wiegeliedje."
Zo luiden de eerste regels van In der Matratzengruft (In het matrassengraf), de laatste compositie van Mauricio Kagel, die in september 2008 op zijn 76ste overleed. Kagel beschrijft in het stuk, met woorden naar een tekst van Heinrich Heine, gedachten over de dood, die steeds dichterbij komt. De tekst gaat door merg en been, zeker in de wetenschap dat Kagel het stuk niet heeft kunnen afmaken, omdat zijn lichaam door kanker werd gesloopt.
Gisteravond bracht Asko|Schönberg onder leiding van Reinbert de Leeuw in het Muziekgebouw aan 't IJ de Nederlandse première van het werk, als een soort vaarwel voor de bevriende componist, onder de titel De laatste maat (in memoriam Mauricio Kagel). Tenor Marcel Beekman zong, fluisterde, schreeuwde, floot en neuriede de tekst, waarvan helaas helaas, driewerf helaas achter in de zaal vrijwel geen syllabe was te verstaan.
Dit probleem was heel eenvoudig op te lossen geweest door het zaallicht aan te doen, zodat men het tekstvel had kunnen lezen. Nu ging de essentie van het stuk althans aan deze toehoorder volledig voorbij, wat elke poging tot beoordeling zin¬loos maakte. We wachten wel op de cd.
Het was gisteren geen vrolijke avond, al ging het er in Divertimento?, `farce voor ensemble', ogenschijnlijk reuze koddig aan toe. Maar zelfs bij Divertimento?, waarin de musici muiten tegen de dirigent door weg te lopen, een tijdschrift te lezen en zich niets van hem aan te trekken, zit een diep ernstige ondertoon en worden peilloze angsten bezworen.
Toch hebben we hebben we Kagel het liefst zonder theatrale fratsen. Dan. deelt hij de ene mokerslag na de andere uit, zoals in Aus dem Nachlass, voor altviool, cello en contrabas, een van zijn allerbeste stukken. Deze schemermuziek, met geladen dalende lijnen, geheimzinnige glinsteringen en extreme fijnzinnigheid, snijdt door de ziel. En wat speelde met name altiste Susanne van Els haar partijen mooi.
ERIK VOERMANS
|
